دلایل خرابی جرثقیل دستی زنجیری

 1. خرابی بلبرینگ در جرثقیل دستی زنجیری  

خرابی بلبرینگ‌های جرثقیل دستی زنجیری عمدتاً ناشی از سایش ناشی از بارهای نامتعادل و عدم روغنکاری مناسب است. وقتی بلبرینگ‌ها تحت بارهای جانبی یا ضربه‌ای قرار می‌گیرند، ساچمه‌ها و رینگ‌های آنها دچار ترک یا تغییر شکل می‌شوند که منجر به لقی محور و کاهش دقت عملکرد می‌گردد. همچنین، نفوذ گرد و غبار و ذرات فلزی به داخل بلبرینگ‌ها به دلیل نبود گریس‌کاری دوره‌ای، اصطکاک را افزایش داده و باعث گرمایش بیش از حد (حتی تا 150°C) و در نهایت قفل شدن مکانیزم می‌شود.  

برای پیشگیری، لازم است بلبرینگ‌ها هر 3 ماه با گریس‌های پایه لیتیوم (مثل Grease NLGI 2) روغنکاری شوند. در محیط‌های خورنده، استفاده از بلبرینگ‌های استنلس استیل (گرید 440C) یا با پوشش Dacromet توصیه می‌شود. بازرسی دوره‌ای لقی محور (بیش از 0.5 میلی‌متر غیرمجاز است) و تعویض به موقع بلبرینگ‌های فرسوده (معمولاً پس از 5000 چرخه کاری) از خرابی‌های catastrophic جلوگیری می‌کند.  

 

خورده شدن دنده‌ها و مکانیزم انتقال قدرت  

دنده‌های جرثقیل‌های دستی زنجیری معمولاً از فولاد CK45 با عملیات حرارتی سخت‌کاری سطحی (HRC 50-55) ساخته می‌شوند. خوردگی دنده‌ها اغلب به دلیل تماس فلز-فلز بدون روغن یا بارگذاری بیش از حد (بیش از 1.25 برابر ظرفیت اسمی) رخ می‌دهد. این مشکل ابتدا با ایجاد پیتینگ (حفره‌های ریز) روی سطح دنده شروع شده و در نهایت به شکست دندانه‌ها منجر می‌شود. در جرثقیل‌های مستعمل، عدم تراز بودن محورها (Misalignment بیش از 0.1mm/m) نیز تشدید کننده سایش است.  

برای افزایش عمر دنده‌ها، استفاده از گریس‌های EP (فشار شدید) حاوی افزودنی‌های MoS2 یا گرافیت ضروری است. در محیط‌های مرطوب، دنده‌های با پوشش نیتریده گازی یا کربورایز شده انتخاب بهتری هستند. بازرسی ماهانه عمق سایش دندانه‌ها (بیش از 10% ارتفاع دندانه غیرمجاز است) و تعویض همزمان چرخ‌دنده و زنجیر (به دلیل سایش توأمان) از اقدامات پیشگیرانه کلیدی محسوب می‌شوند.  

 

دلایل عمومی خرابی جرثقیل‌های دستی زنجیری  

بارگذاری شوک‌ای (Shock Loading) مهم‌ترین عامل تخریب زودرس این جرثقیل‌ های دستی زنجیری است. وقتی کاربران به جای اعمال نیروی تدریجی، به صورت ناگهانی زنجیر را می‌کشند، ضربات وارده به مکانیزم داخلی تا 3 برابر بار استاتیک افزایش می‌یابد. همچنین، پیچش نادرست زنجیر (Twisting) هنگام بارگذاری باعث ایجاد تنش‌های غیریکنواخت در اجزا می‌شود. آزمایش‌ها نشان می‌دهد این حالت می‌تواند عمر مفید دستگاه را تا 40% کاهش دهد.  

 

 

 

از دیگر عوامل می‌توان به استفاده از زنجیرهای نامرغوب (با استحکام کششی کمتر از 800 N/mm²) و عدم بازرسی دوره‌ای اشاره کرد. برای ایمنی بیشتر، باید ماهانه ترک‌های ریز زنجیر (با ذره‌بینی)، وضعیت قلاب (از نظر بازشدگی دهانه) و عملکرد ترمز ایمنی بررسی شوند. در محیط‌های صنعتی خشن، انتخاب جرثقیل‌های با کلاس بار CLASS 8 (مانند DIN 5685-8) و زنجیرهای گرید 80 یا 100 توصیه می‌شود.  

 

با رعایت این نکات و انجام تعمیرات پیشگیرانه، عمر جرثقیل‌های دستی زنجیری تا 10 سال در شرایط کاری نرمال قابل افزایش است.